چکیده: (8 مشاهده)
فضاهای آموزشی، از گذشته تا به امروز در زمانهای مختلف برای کاربریهای متفاوتی مورداستفاده قرارگرفتهاند. مفهوم انعطافپذیری در معماری فضاهای آموزشی به آن اجازه میدهد تا در پاسخ به تغییرات محیطی، به شکل مؤثر با اهداف مختلف آموزشی منطبق گردد. مسجد-مدرسه آقابزرگ کاشان یکی از نمونههای موفق یک فضای عبادی - آموزشی «انعطافپذیر» است. پژوهشهای انجامشده در مورد انعطافپذیری در فضاهای آموزشی، بیشتر بر مدارس معاصر متمرکز بودهاند و مکانهای فرهنگی- عبادی دوره قاجار ایران کمتر موردبررسی قرارگرفتهاند. ازجمله فضاهای باقیمانده از این دوره، این بنا است که میتوان آن را موردبررسی قرارداد. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و تبیین مفاهیم انعطافپذیری در نمونههای موردی مسجد-مدرسه آقابزرگ کاشان است و پیشنهادهایی برای کاربرد این مفاهیم در اصول طراحی انعطافپذیر برای اماکن فرهنگی آینده ارائه میکند و به این پرسش پاسخ میدهد که در طراحی مسجد-مدرسه آقابزرگ کاشان از کدام مفاهیم انعطافپذیری استفادهشده که میتوانیم آن را در مکانهای فرهنگی نوین ازجمله مسجد و مدرسهها به کار ببندیم؟
این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد که در آن، اطلاعات مربوط به انعطافپذیری از منابع کتابخانهای گردآوری گردید. سپس، با استفاده از روش مطالعه میدانی، انعطافپذیری در نمونههای موردی مسجد-مدرسه آقابزرگ کاشان استخراج و تبیین گشت و درنهایت نشان داد که علاوه بر اینکه این مدل فضاها درگذشته انعطافپذیر بودهاند، نحوه انعطافپذیری آنها نیز همزمان با تحولات فیزیکی خود، تحولیافته است؛ بنابراین، این مفهوم، یک فرآیند رشد و تحول را تجربه کرده و استفاده از این مفهوم در طراحی فضاهای فرهنگی آینده، منجر به بهبود کیفیت مکانها و پاسخگویی به نیازهای متغیر کاربران و جامعه میشود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1404/4/21 | پذیرش: 1403/9/11 | انتشار: 1403/10/1